น้ำแข็งติดไฟ

มนุวดี หังสพฤกษ์ ราชบัณฑิต สำนักวิทยาศาสตร์ เพ็ญใจ สมพงษ์ชัยกุล ภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในช่วงเวลาที่ผ่านมาไม่นานนี้ มีรายงานที่เกี่ยวกับความสำเร็จในการผลิตก๊าซมีเทนจากมีเทนไฮเดรต (methane hydrate) หรือที่เรียกกันว่า “น้ำแข็งติดไฟ” ซึ่งแท้จริงแล้ว คือ โครงตาข่ายของโมเลกุลน้ำที่กักโมเลกุลของก๊าซมีเทนเอาไว้

การพิมพ์อาหารด้วยวิธีพิมพ์สามมิติสำหรับคนกลืนยาก : กรณีศึกษาเรื่องวิทยากระแส

ฐิติกานต์ ฉุยฉาย, พิชาภา ด้วงสงค์, อรัญ หาญสืบสาย, สุดา เกียรติกำจรวงศ์ (ราชบัณฑิต สำนักวิทยาศาสตร์) คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นิสภา ศีตะปันย์ ศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ สวทช. ผู้สูงวัย ผู้ป่วยด้วยโรคอัลไซเมอร์ หรือผู้ป่วยโรคมะเร็งในช่องปาก มักมีความยากลำบากในการกลืนน้ำและอาหารที่มีความหนืดต่ำ จึงจำเป็นต้องผลิตอาหารที่มีความหนืดสูง เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยสามารถกลืนอาหารได้ด้วยตนเองโดยไม่ต้องรับอาหารทางสายยาง สภาพของอาหารที่มีความความหนืด (หรือความเข้มข้น) พอเหมาะรวมทั้งมีลักษณะการไหลที่ดี

วัคซีนป้องกันมะเร็ง

ศ. ดร. นพ.ประเสริฐ ทองเจริญ ราชบัณฑิต สำนักวิทยาศาสตร์ วัคซีนป้องกันโรคมะเร็งสามารถจำแนกออกได้เป็น ๒ กลุ่ม ได้แก่ วัคซีนที่ใช้ในการป้องกัน และวัคซีนที่ใช้ในการบำบัดรักษา โดยวัคซีนที่ใช้ในการป้องกันเป็นวัคซีนที่ให้กับผู้ที่มีสุขภาพดี เพื่อป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง โดยเป็นการป้องกันร่างกายจากเชื้อไวรัสที่สามารถก่อให้เกิดมะเร็งได้ ทั้งนี้ จำเป็นจะต้องได้รับวัคซีนก่อนการติดเชื้อไวรัสชนิดนั้น วัคซีนในกลุ่มนี้มีหลากหลายชนิด เช่น วัคซีน HBV (Hepatitis B virus) ที่ใช้ป้องกันมะเร็งตับที่เกิดจากไวรัสตับอักเสบ …

ฆาตกรเงียบ

ศ. ดร. พญ.นิภา จรูญเวสม์ ภาคีสมาชิก สำนักวิทยาศาสตร์ ความดันโลหิตสูง (Hypertension) คือ สภาวะที่บุคคลมีความดันโลหิตเกิน ๑๒๙/๘๕ มิลลิเมตรปรอท ทั้งนี้ ประชากรส่วนใหญ่มีความเชื่อว่าหากมีอาการความดันโลหิตสูงจะต้องมีอาการปวดศีรษะ หากไม่ปวดศีรษะ แสดงว่าความดันโลหิตไม่สูง ซึ่งเป็นความเชื่อที่ผิด อย่างไรก็ตาม เมื่ออวัยวะต่าง ๆ ถูกทำลายมากขึ้นจากความดันโลหิตที่สูงเกินกว่าปกติ จะเกิดโรคแทรกซ้อนได้ เช่น อัมพาต หัวใจวาย …

แนวคิดการพัฒนาเมืองอัจฉริยะ

ดร.ภาสกร ประถมบุตร สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ศ. ดร. นพ.สมชัย บวรกิตติ ราชบัณฑิต สำนักวิทยาศาสตร์ เมืองอัจฉริยะ (Smart cities) เป็นคำที่มีความหมายค่อนข้างกว้าง เนื่องจากสามารถพิจารณาถึงความเป็นอัจฉริยะได้จากหลากหลายประเด็น อย่างไรก็ตาม โดยทั่วไปความเป็นอัจฉริยะของเมืองมักไม่ได้ถูกจำกัดอยู่ที่ขีดความสามารถด้านเทคโนโลยี แต่มักอยู่ที่ประเด็นด้านสังคมศาสตร์และเศรษฐศาสตร์เสียมากกว่า ดังนั้น จึงอาจกล่าวได้ว่าเมืองอัจฉริยะ คือ เมืองที่ได้รับการพัฒนาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการและการบริหารจัดการให้น่าอยู่อย่างยั่งยืนด้วยเทคโนโลยี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทคโนโลยีดิจิทัลในรูปแบบต่าง ๆ

ปัญญาประดิษฐ์ (การเรียนรู้เชิงลึกและเทคโนโลยีหุ่นยนต์โต้ตอบการสนทนา)

ศ. ดร. ธนารักษ์ ธีระมั่นคง ภาคีสมาชิก สำนักวิทยาศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีนานาชาติสิรินธร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial intelligence) นับเป็นศูนย์กลางของศาสตร์ที่เกี่ยวข้องอีกหลาย ๆ แขนง เช่น Big data, Fintech, Internet of Things (IoT) และอื่น ๆ อีกทั้งยังเป็นเทคโนโลยีที่จะมีบทบาทต่อมนุษย์และสังคมต่อไปในอนาคตอีกเป็นอย่างมาก …

การแลกเปลี่ยนข้อมูลแบบขนานระหว่างไมโครคอนโทรลเลอร์

ศ.กิตติคุณ ดร.มงคล เดชนครินทร์ ราชบัณฑิต สำนักวิทยาศาสตร์ แผงวงจรไมโครคอนโทรลเลอร์อย่างง่ายสามารถนำไปใช้ประโยชน์เพื่อการศึกษาและการเรียนรู้ เช่น เอาไปใช้ในการสร้างหุ่นยนต์ ฯลฯ ในแง่ของการแลกเปลี่ยนข้อมูลอย่างง่าย อาจใช้วิธีการแลกเปลี่ยนข้อมูลแบบขนานระหว่างแผงวงจรไมโครคอนโทรลเลอร์ 8088 (แผงวงจรตัวหลัก) กับแผงวงจรไมโครคอนโทรลเลอร์ PIC16F627A (แผงวรจรตัวรอง) โดยแบ่งข้อมูลขนาด ๘ บิต ที่ถูกส่งออกเป็น ๒ ส่วน ส่วนละ ๔ บิต …

เกษตรพันธสัญญากับการจัดการโซ่อุปทานสินค้าเกษตร

ศ. ดร.ศุภชัย ปทุมนากุล ภาคีสมาชิก สำนักวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เกษตรพันธสัญญา (Contract farming) เริ่มมีการใช้เป็นครั้งแรกโดยบริษัทญี่ปุ่นที่เข้าไปทำธุรกิจในไต้หวันตั้งแต่ช่วงทศวรรษปี ค.ศ. ๑๙๓๐ เพื่อให้มีอุปทาน (Supply) และคุณภาพของผลผลิตเป็นไปตามที่ต้องการ อย่างไรก็ตาม เกษตรพันธสัญญามักถูกกล่าวถึงในแง่ลบ โดยเฉพาะในแง่ของสัญญาที่ภาคอุตสาหกรรมเอารัดเอาเปรียบเกษตรกร แม้ว่าในความเป็นจริงแล้ว เกษตรพันธสัญญามีความสำคัญ ทั้งในด้านการควบคุมคุณภาพวัตถุดิบในอุตสาหกรรมอาหาร ความมั่นคงของอุปทานที่จัดส่งเข้าสู่ระบบการผลิตได้อย่างต่อเนื่อง แม้กระทั่งการควบคุมต้นทุนการผลิตไม่ให้แปรปรวนภายใต้ความไม่แน่นอนต่าง ๆ

สถานการณ์วัณโรคในประเทศไทย

ศ.กิตติคุณ นพ.สุทธิพร จิตต์มิตรภาพ ภาคีสมาชิก สำนักวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วัณโรค (Tuberculosis: TB) อาจจัดได้ว่าเป็นโรคอุบัติซ้ำ (Re-emerging disease) โดยเหตุที่เคยเป็นปัญหาด้านสุขภาพของโลกและของประเทศไทย แต่จากการศึกษาค้นคว้า ตลอดจนดำเนินการรักษา ควบคุมโรคด้วยยาและวัคซีนจนประสบความสำเร็จในการควบคุมโรคและลดระดับความสำคัญของภาวะโรคนี้ลงไปได้เป็นอย่างมาก อย่างไรก็ตาม ในระยะเวลาประมาณ ๑๐ ปีที่ผ่านมา วัณโรคกลับกลายมาเป็นปัญหาสุขภาพระดับโลกอีกครั้ง รวมทั้งเป็นปัญหาสำคัญสำหรับประเทศไทยด้วย

การศึกษา: ความเหลื่อมล้ำเป็นปัญหาจริงหรือ?

รศ. ดร.อนุมงคล ศิริเวทิน นักวิชาการอิสระ ศ. ดร. นพ.สมชัย บวรกิตติ ราชบัณฑิต สำนักวิทยาศาสตร์ เนื่องจากการศึกษาเป็นปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญที่สุดของการพัฒนาคุณภาพของพลเมืองของประเทศดังนั้นการที่ประเทศไทยไม่พัฒนาก้าวหน้าไปถึงจุดที่คนส่วนใหญ่เชื่อว่าเป็นศักยภาพที่แท้จริงของประเทศ ก็น่าจะมีสาเหตุหนึ่งมาจากปัญหาในการจัดการการศึกษา นอกจากนี้ ยังมีบุคคลอีกหลายกลุ่มที่กล่าวว่าสาเหตุสำคัญของความบกพร่องก็คือการที่ประเทศไทยมีการจัดการการศึกษาที่สร้างความเหลื่อมล้ำอย่างไม่เป็นธรรมการบรรยายในครั้งนี้จึงขอนำเสนอเหตุผลที่แสดงว่าความเชื่อเช่นนั้นเป็นความเชื่อที่ไม่ถูกต้องตรงประเด็นและไม่น่าจะนำไปสู่การแก้ไขปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพ เป็นผลดีสูงสุดต่อประเทศได้

บล็อกวงจรขยายผลต่างสัญญาณกระแสต่อเรียงด้วยบัฟเฟอร์

ศ. ดร.วัลลภ สุระกำพลธร ภาคีสมาชิก สำนักวิทยาศาสตร์ วงจรประมวลผลสัญญาณแอนะล็อก (analog signal processing) มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และยังเป็นองค์ประกอบพื้นฐานสำคัญของระบบการประมวลผลสัญญาณ ทั้งนี้ เนื่องมาจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติอยู่ในรูปแบบแอนะล็อกเกือบทั้งหมด โดยในการประมวลผล ปรากฏการณ์ทางกายภาพจะถูกแปลงเป็นสัญญาณไฟฟ้าด้วยตัวรับรู้ (sensor) แต่เนื่องจากขนาดของสัญญาณยังมีอาจขนาดเล็กและอยู่ในสภาวะแวดล้อมที่มีสัญญาณรบกวน (noise) มาก จึงต้องทำการประมวลผลทางแอนะล็อกเสียก่อน ซึ่งอาจทำได้โดยการขยาย (amplify) ให้สัญญาณมีขนาดใหญ่ขึ้น หรือทำการกรอง (filter) …

การลดสารพิษปนเปื้อนในผักและผลไม้ก่อนการบริโภค

ศ. ดร.สายชล เกตุษา ราชบัณฑิต สำนักวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ในปัจจุบันการพัฒนาระบบการปลูกพืชและการดูแลพืชเปลี่ยนแปลงไปเป็นอย่างมากเมื่อเทียบกับการเกษตรในอดีต ทั้งนี้ เนื่องจากสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป และจากการปลูกพืชชนิดเดียวซ้ำในที่เดิมเป็นเวลานาน ทำให้สภาพของดินเสื่อมโทรม ตลอดจนมีโรคและแมลงศัตรูพืชรบกวนเพิ่มมากขึ้น ทำให้เกษตรกรจำเป็นต้องพึ่งการใช้สารเคมี ซึ่งรวมถึงปุ๋ยเคมีและสารป้องกันและกำจัดศัตรูพืชมากยิ่งขึ้น แม้ว่าในปัจจุบันจะมีระบบการปลูกพืชแบบใหม่เกิดขึ้นมากมาย รวมถึงระบบการปลูกพืชที่ไม่มีการใช้สารเคมี หรือการเกษตรอินทรีย์ ซึ่งมีวัตถุประสงค์หลักในการลดการใช้สารเคมีและรักษาสภาพแวดล้อม แต่ในปี พ.ศ. ๒๕๕๙