ดร.สิริวัฒน์ วงษ์ศิริ
ราชบัณฑิต , สำนักวิทยาศาสตร์
บทคัดย่อ
แมลงเป็นสัตว์ที่มีบรรพบุรุษและมีวิวัฒนาการมายาวนานกว่า ๓๐๐ ล้านปี แมลงเป็นสัตว์ที่มีมากที่สุดในโลก มีชื่อวิทยาศาสตร์มากกว่า ๑ ล้านชนิด ในจำนวนนี้มีทั้งแมลงที่ให้คุณและให้โทษ พบว่ามีเพียง ๒,๐๐๐ ชนิด ที่เป็นศัตรูทำลายพืชผลทางการเกษตร และเข้ามารบกวนชีวิตความเป็นอยู่ของมนุษย์ หรืออาจก่อโรคให้กับมนุษย์ได้ นอกจากนี้แมลงส่วนใหญ่เป็นแมลงที่มีประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ทั้งในด้านการเกษตร อุตสาหกรรม ทางการแพทย์ และที่สำคัญแมลงยังเป็นอาหารของมนุษย์ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่ในอดีต จากการศึกษาของนักวิจัยกลุ่มต่าง ๆ พบว่า มีแมลงมากกว่า ๕๐๐ ชนิด ที่เป็นอาหารมนุษย์ ซึ่งได้แก่ ประเทศในแถบทวีป เอเชีย ออสเตรเลีย แอฟริกาอเมริกา และยุโรป สำหรับประเทศไทยพบว่านำแมลงมากกว่า 200 ชนิด นำมาเป็นอาหาร เช่น แมลงดานา ตั๊กแตน ดักแด้หนอนไหม หนอนรถด่วนหรือหนอนไม้ไผ่ทอดกรอบ
ขณะที่ประชากรโลกพุ่งเข้าใกล้ ๘,๐๐๐ ล้านคน องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ Food and Agriculture Organization (FAO) จึงได้วางแผนส่งเสริมแมลงให้เป็นอาหารสำหรับคนทั่วโลก ด้วยคุณสมบัติของแมลง มีช่วงชีวิตที่สั้น สามารถเพิ่มจำนวนได้คราวละมาก ๆ ทำให้แมลงปรับตัวและเพิ่มจำนวนได้รวดเร็วในระยะเวลาอันสั้น การเลี้ยงแมลงเพื่อนำมาเป็นอาหารเป็นแหล่งโปรตีนจึงเป็นแนวทางหนึ่งที่ทางด้านอุตสาหกรรมเกษตรที่ทำรายได้ให้กับเกษตรกรในประเทศที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในระดับอุตสาหกรรมเพื่อการส่งออกนอกจากการบริโภคภายในประเทศ ทั้งนี้แมลงกินได้ไม่เป็นเพียงอาหารที่ให้ความอร่อยเท่านั้น จากการศึกษาของหน่วยงานต่าง ๆ พบว่า แมลงหลายชนิดมีคุณค่าทางโภชนาการสูงประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรต ไขมัน โปรตีน และแร่ธาตุ ซึ่งสามารถเป็นอาหารให้มนุษย์ได้นำมาประกอบเป็นอาหารสำเร็จได้ได้อย่างมากมายซึ่งเป็นที่นิยิมในต่างประเทศ
คำสำคัญ : แมลงกินได้, ผึ้ง, หนอนไหม, หนอนไม้ไผ่
